مطهره مهرابی_سرمقاله

سرمقاله
رسانه سکان کشتی قدرت
از دیرباز در پی شکل گیری جوامع انسانی انسان ها برای کنترل شرارت ها و اداره صحیح جامعه حکومت ها را ایجاد کردند. در واقع حکومت حاصل تلاش انسان ها برای حراست از منافع همگانی است.
اما حکومت ها به مرور زمان از شکل ابتدایی که تنها به منظور حفاظت از جامعه در برابر بیگانگان بود خارج شد و شکلی مدرن به خود گرفت.
در همه حکومت ها رسانه ابزاری مهم برای اداره جامعه و انتقال قدرت بود. این ابزار موثر حتی در ابتدایی ترین جوانع نیز کاربرد داشت به طور مثال حمورابی حاکم بابل مجموعه ای از قوانین را تصویب کرد و بر لوحی گلی حکاکی نمود و ان را در ورودی شهر بابل نصب کرد تا همگان از شیوه های حکومت آن اگاه شوند.
کاربرد رسانه برای حکومت ها مسئله‌ای انکار ناپذیر است .این بهره برداری به مرور زمان و با گسترش رسانه ها روز به روز بیشتر شد. در جوامع مدرن و با گسترش صعنت چاپ روزنانه ها ایزاری نوین جهت الغای سیاست های دولت گشت. هرچند دولت ها در ان زمان عمدتا بر اساس اصل دموکراسی روی کار می آمدند اما به دلیل وابستگی نشریات و روزنامه ها به دولت این رسانه تنها ابزاری برای رساندن اخبار و خواسته های حکومت بود. پس از گذشت زمان رسانه ها از شکل کنترل شده خارج شد و ازادی بیشتری به فضای نشریات راه یافت. این ارادی بیان و قدرت انتقاد مسئله ای بود که تاثیر مستقیمی بر عملکرد دولت ها میگذاشت.
روزنامه ها و نشریات از سال 1990 میلادی به بعد عنصری فعال در فضای سیاسی جوامع بودند. به طوری که یکی از عمده ترین دلایل انقلاب ها در این سال ها گسترش نگاه نقادانه نشریات به شیوه حکومت داری حاکمان بود.
اما با گذر از عصر مدرن و با گسترش ابزار های ارتباط جمعی این تاثیر دو چندان گشت. به طوری که در جوامع امروزی رسانه تنها از طریق ناشران و فعالان این عرصه اداره نمیشود. و همه مردم جامعه دسترسی آسانی به فضای رسانه ای دارند. شکل گیری شهروند خبرنگار ها و گسترش استفاده از فضای مجازی عاملی است که جهان را کوچک و سیاست مداران را محافظه کار نموده است.
البته نقش نظارتی و کنترل گر حکومت ها بر فضای رسانه ای را نمیتوان نادیده انگاشت. دولت ها و قدرت های جهانی با نظارت بر شیوه نشر اخبار این فضا را کنترل میکنند. در واقع در عصر جدید (ارتباطات ) به جای سانسور و حذف اخبار، انتخاب و گسترش اخبار مد نظر سیاستی است که دولت مردان برای هدایت اذهان عمومی اجرایی میکنند. دروازه بانی خبر و تصویب قوانین و مشخص کردن خط قرمز ها نیز راهکار هایی است که دولت ها جوامع امروزی برای اداره فضای سیاسی بکار میبرند.
فضای مجازی که شکل ویژه ای رسانه های امروز است از آنجا که حاصل تکنولوژی شبکه جهانی
اینترنت است به خودی خود از ویژگی های جذاب و مهمی
برخوردار است که مهمترین آنها شاید عبور کاربران از
سدهای محکم زمان و مکان و شکسته شدن مرزهای
جغرافیایی باشد. به این دو قابلیت مهم میتوان امکانات
گسترده فضای مجازی در توسعه و بسط روابط سیاسی،
آموزش و ارتباطات فردی را در کنار سرعت بالا افزود اما
سوای اینها فضای مجازی در سایه امکان برقراری نوع دیگری از زیستن یا «زندگی دوم» توام با جذابیتهای خاصی
است. این جذابیتها روز به روز گسترده تر میشوند و هر
روز بیشازپیش افراد جدیدی تمایل به حضور در سایتهای
مجازی میکنند. البته در کنار این موضوعات، دولتها هم
تمایل به حضور در فضای سایبری برای پیشبرد اهداف داخلی
و خارجی خود نشان دادهاند.
با این حساب رسانه مانند تیغ دو لبه ای است که هم میتواند عامل نابودی یا حذف یک حکومت شود و هم میتواند وسیله ای برای  گسترش قدرت و تثبیت بیان های حکومت باشد.
مطهره مهرابی
گروه نشریه جریان